Bạn Nhà Nông

Người nghèo sợ vốn nghèo...

Xã Y Can là quê vợ tôi, cách thị trấn Cổ Phúc thuộc huyện Trấn Yên (Yên Bái) chỉ một bến đò. Ấy vậy mà theo tổng hợp kết quả rà soát hộ nghèo năm 2008 được UBND huyện đóng triện đỏ ngày 27/11/2008 ghi rõ: Tính đến ngày 31/12/2007 Y Can có 799 hộ, 3.162 khẩu, trong đó có 394 hộ nghèo, tỷ lệ hộ nghèo là 49,31%. Năm 2008 xã Y Can và một số xã nằm dọc bờ sông Hồng trải qua hai trận lụt thế kỷ vào đầu tháng 8 và tháng 11, xã có 124 ha ruộng thì có 110 ha bị ngập lụt, khiến 106 ha mất trắng, nhiều diện tích bị sỏi cát lấp tới gần nửa mét, nhiều hộ dân mấy tháng trời phải ăn gạo hỗ trợ của Chính phủ và các tổ chức cứu trợ xã hội. Thế nhưng, theo bản tổng hợp kết quả rà soát hộ nghèo nói trên, số hộ nghèo chỉ còn 215 hộ, tỷ lệ hộ nghèo 25,97%, dự kiến năm 2009 Y Can chỉ còn 20,59% hộ nghèo.

Tôi chưa rõ cách thống kê, tính toán thế nào để có kết quả bình quân thu nhập đầu người, từ đó xác định hộ này đã thoát nghèo hay chưa thoát nghèo. Có điều nhiều người thấy lạ, mặc dù bị ngập lụt mất mùa, dân phải ăn gạo cứu trợ nhưng tỷ lệ hộ nghèo lại giảm xuống là điều khó hiểu. Em vợ tôi là Nguyễn Khắc Dần (thôn Thắng Lợi) bảo: Họ cho hộ nào thoát nghèo thì được thoát nghèo, làm hộ nghèo vui cái nỗi gì. Sổ hộ nghèo nhà em xã mượn về chẳng biết để làm gì, chắc gia đình em được thoát nghèo rồi anh ạ…

Hôm vừa qua tôi đi cùng với Nguyễn Thành Long, cán bộ tín dụng Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Trấn Yên về Y Can, tôi dẫn Long đến nhà Dần chơi, nhưng không giới thiệu Long là cán bộ Ngân hàng Chính sách, nên mọi người nghĩ Long cũng làm báo về đây tìm hiểu cuộc sống của những hộ nghèo. Tôi hỏi Dần: Nhà cậu sao không vay vốn hộ nghèo để làm ăn thoát nghèo, cứ ôm mãi cái nghèo cho khổ vợ con? Dần cười bảo: Trước đây nhà em có vay Ngân hàng người nghèo hơn hai triệu đồng để chăn nuôi, còn bây giờ chưa vay Ngân hàng Chính sách đồng nào. Cũng muốn vay đấy, vay để làm lớn thì sức mình chưa thể làm nổi, còn vay vài triệu đồng chăn nuôi mấy chục con gà, nuôi mấy con lợn kể ra cũng được, nhưng em hãi lắm chỉ một đợt dịch, gà lăn ra chết cả đàn, lợn cũng toi luôn thì sạt nghiệp. Nói thì dễ, mặc dù vốn hộ nghèo lãi suất thấp nhưng không phải ai vay vốn cũng làm ăn được đâu anh ạ, gia đình em sợ vay vốn ngân hàng là thế…

Nghe tin tôi về, Nguyễn Tiến Lộc và Nguyễn Ngọc Thạch nhà ở cạnh đó sang chơi. Thạch bảo: Cách đây hai hôm cán bộ xã đến rà soát, họ bảo nhà em hết nghèo rồi, nên lập biên bản thu lại sổ hộ nghèo. Trước đó, chả hiểu vì sao nhà em xin vay vốn hộ nghèo để mua trâu, mua phân bón nhưng không được. Khi hỏi tổ vay vốn, lần thì họ bảo vốn đợt này cho vay hết rồi; lần khác hỏi, họ lại bảo, vốn chưa về… Chả biết vốn người nghèo sợ người nghèo hay sao mà hỏi vay mãi chả được. Đợi vốn hộ nghèo không biết đến bao giờ mới được vay, đầu năm nay em mang sổ đỏ sang Ngân hàng Nông nghiệp thế chấp vay 10 triệu đồng để mua trâu, lãi suất 12%/năm anh ạ…

Khế ước vay vốn Thạch không dám để ở nhà vì sợ mất, cửa giả chẳng đâu vào đâu, có chiếc tủ cũ nhưng chẳng có khóa nên phải gửi nhà anh trai. Vợ Dần mở tủ lấy cho tôi xem quyển khế ước vay vốn. Vợ chồng Nguyễn Tiến Lộc thở than: Nhà em cũng giống như nhà chú Thạch đây, sổ nghèo em vẫn còn giữ nhá, nhưng hỏi vay vốn hộ nghèo mấy lần chẳng được, hình như họ sợ người nghèo chúng em không trả được nợ hay sao. Vay Ngân hàng Nông nghiệp lãi suất cao thì chúng em làm gì cho lại?

Trao đổi với ông Đặng Văn Thu - Bí thư Đảng ủy xã Y Can về những trường hợp hộ nghèo không được vay vốn hộ nghèo, ông Thu cho biết: Có những hộ nghèo Ngân hàng không dám cho vay, đó là những hộ cờ bạc, rượu chè… cho họ vay vốn khéo chưa làm gì thì đã ném hết vào chiếu bạc và chai rượu rồi. Ví như gia đình bà Triệu Thị Phú ở Minh An, Ngân hàng không dám cho vay vì sợ các con bà đòi mượn lại làm việc nọ việc kia tiêu hết. Tuy nhiên những trường hợp này không nhiều…

Hạn mức 30 triệu, không bõ bèn

Theo thống kê của Chi nhánh Ngân hàng CSXH tỉnh Yên Bái đến cuối tháng 3/2009 tổng số dư nợ là 786 tỷ, trong đó cho vay hộ nghèo trên 378 tỷ, vay giải quyết việc làm 45,987 tỷ, vay xuất khẩu lao động 8,48 tỷ, học sinh, sinh viên vay gần 100 tỷ, vay xây dựng công trình nước sạch và VSMTNT 33,68 tỷ, hộ SXKD tại vùng khó khăn 179,121 tỷ, hộ đồng bào dân tộc thiểu số ĐBKK 7,299 tỷ. Ông Nguyễn Văn Tỳ - GĐ Chi nhánh Ngân hàng CSXH tỉnh Yên Bái cho biết: Kế hoạch năm 2009 tổng dư nợ của chúng tôi sẽ là 1.000 tỷ. Theo nhu cầu của các đối tượng Ngân hàng CSXH tỉnh Yên Bái rất lớn, khoảng 1.500 tỷ, trong đó vốn cho hộ nghèo vay khoảng 500 tỷ, nhưng nguồn vốn của Chi nhánh chưa thể đáp ứng được. Vì thế một số đối tượng chưa tiếp cận được vốn của Ngân hàng CSXH là như vậy…

Xã Minh Tiến (Trấn Yên) theo tiêu chí cũ, số hộ nghèo năm 2008 có 63 hộ trên tổng số 185 hộ, theo tiêu chí mới thì số hộ nghèo của Minh Tiến là 97 hộ, chiếm 52,4%. Theo ông Nguyễn Văn Hướng - Chủ tịch UBND xã: Đa số hộ nghèo của Minh Tiến đều được vay vốn hộ nghèo, chỉ những hộ già cả không còn sức lao động, tàn tật, thiểu năng trí tuệ… họ vay về cũng chẳng biết làm gì. Còn những hộ cận nghèo, hay những hộ thuộc đối tượng của Ngân hàng Chính sách thì nhu cầu vay rất lớn, hạn mức vay 30 triệu/hộ chả thấm tháp vào đâu…

Chị Nguyễn Thị Luận - Chủ tịch Hội Phụ nữ xã cho biết: Hội Phụ nữ và Hội cựu chiến binh nhận với ngân hàng cho vay ủy thác đối với các hộ dân. Hội Phụ nữ dải ngân được 1,83 tỷ, trong đó vốn cho vay hộ nghèo 998 triệu đồng, hộ vay cao nhất 15 triệu, số hộ nghèo vay vốn chủ yếu để chăn nuôi, trồng rừng, mua vật tư nông nghiệp… Nhu cầu vay vốn của các hộ dân thuộc đối tượng của Ngân hàng chính sách là rất lớn, ví như hộ gia đình bà Nguyễn Thị Hường để trồng rừng. Nhà bà Hường có khoảng 7 ha rừng, nếu chỉ được vay tối đa 30 triệu thì chẳng bõ bèn gì, bà Hường vay từ nhiều nguồn, số tiền vay đã là 41 triệu đồng rồi.

Trồng rừng phải 5-7 năm mới thu hoạch, nhà có gần chục ha rừng chẳng lẽ vay chỉ trồng 2-3 ha, còn lại để đất trống? Bà Nguyễn Thị Nhàn, tổ trưởng tổ vay vốn thôn 5 xã Minh Tiến thành thật: Gia đình tôi thuộc diện hộ cận nghèo, đất ruộng gần bờ sông Hồng thì bị lở gần hết, hiện chỉ còn 2 sào, nhà 4 nhân khẩu trông vào 4 sào ruộng đó thì sống sao nổi? Chăn nuôi gà lâu lâu lại bị bệnh “khô chân vênh diều”, chết hàng loạt. Tôi đang có hướng chuyển sang làm bún, chăn nuôi lợn. Riêng máy làm bún nghe họ báo giá đã 10 triệu rồi, còn làm chuồng trại, con giống thì mức vay tối đa 30 triệu không thể nào đủ được. Làm bún để nuôi lợn, chứ lờ lãi gì đâu, còn chỉ nuôi lợn, giá thức ăn đắt như thế này thì lỗ chỏng vó. Ở nông thôn, làm cái nọ để hỗ trợ cho cái kia…

Gia đình bà Nguyễn Thị Mai ở giáp bờ rào nhà bà Nhàn, do ở gần đường nên bà Mai vay vốn mua máy xay xát, mở quán kinh doanh hàng khô: Bánh kẹo, mì tôm, cá khô…toàn những hàng rẻ tiền phù hợp với túi tiền nông dân. Bà Mai bảo: Nhà em vay 30 triệu, mua máy xát gạo đã hết 17 triệu rồi, còn lại để chăn nuôi và bỏ vốn vào cái quán hàng này. Nói thật với bác nếu được vay gia đình em vay vài chục triệu đồng nữa.

Tôi hỏi, thiếu vốn như vậy, gia đình có thể vay vốn các ngân hàng thương mại. Chị Mai giãy nảy: Kinh doanh sản xuất ở nông thôn lờ lãi được bao nhiêu mà chúng em dám vay vốn ngân hàng thương mại, chỉ một trận dịch tràn qua là bọn em sạt nghiệp, lại trở thành người nghèo như cũ. Khổ thế bác ạ…

(Theo nongnghiep.vn)